Ryszard Grzyb

Malarz, poeta, projektant graficzny. Współtwórca legendarnej „Gruppy”. W latach 80. XX w. malował tzw. „papiery”, czyli wielkoformatowe kompozycje temperą na kartonie. Od lat 90. słynie z dekoracyjnych kompozycji, operujących kilkoma uproszczonymi motywami (np. ptaka, nosorożca, królika).

Pochodzi z rodziny robotniczej. Po ukończeniu Państwowego Liceum Plastycznego w Katowicach studiował we wrocławskiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (w latach 1976–79) w pracowni Zbigniewa Karpińskiego. Później przeniósł się na Wydział Malarstwa warszawskiej ASP do pracowni Rajmunda Ziemskiego. To tam poznał Pawła Kowalewskiego, Jarosława Modzelewskiego, Włodzimierza Pawlaka, Marka Sobczyka i Ryszarda Woźniaka, z którymi w 1982 r. stworzył legendarną dziś „Gruppę”. Był też współzałożycielem i wydawcą pisma Gruppy pt. „Oj dobrze już”. Dyplom z wyróżnieniem uzyskał w 1981 r.

W latach 1983–1987 malował głównie tzw. „papiery” – wielkoformatowe kompozycje temperą na kartonie. Przedstawiały one bójki i walki toczone przez fantastyczne stwory i karykaturalnie traktowane postaci ludzkie („Walka Jakuba z aniołem – dwie wersje”, „Równowaga jang i jin”), a także zwierzęta, często w roli ofiar przemocy („Medytacja nad głową koguta”, „Zarzynanie czarnego koguta”). Malował też sceny erotyczne („Pojedynek na szparagi”, „Szlifierz nocnych diamentów”). Razem z Ryszardem Woźniakiem wyjechał na stypen¬dium do Berlina, gdzie kontynuował malowanie ostrymi kolorami płaskich „papierów”. Powstały wtedy „papiery berlińskie”, przedstawiające postaci mityczne i literackie („Robina Rose”, „Na granicy Babilonu i Nowej Zelandii”, „Winnetou i Old Shatterhand mijają się”). Osobną grupę stanowią sceny opisująca współczesne relacje polsko-niemieckie („Jeszcze polska nie zginula”, „Kobieta za 100 marek”).

W 1987 r. zmienił technikę malowania, odchodząc stopniowo od malowania temperą na rzecz malarstwa olejnego na płótnie. Ujęcia stały się bardziej wysmakowane kolorystycznie i formalnie – łączył w jednym obrazie różne rzeczywistości i plany malarskie („Ostatnia podróż”, „Pejzaż świni”). Z czasem w jego malarstwie pojawiły się kompozycje dekoracyjne, operujące kilkoma uproszczonymi motywami (np. ptaka, nosorożca, królika). Ten charakterystyczny styl dominuje w twórczości Grzyba od początku lat 90. XX w.

Artysta łączy malarstwo z twórczością literacką – jako poeta zadebiutował jeszcze w czasie studiów we Wrocławiu. W 2004 r. rozpoczął multimedialny projekt „Zdania napowietrzne”, w ramach którego kolekcjonował krótkie sentencje poetyckie i umieszczał je w kontekście zupełnie obcym – na billboardach, pocztówkach, ołówkach, kubkach, zmieniał je w neony i tabliczki informacyjne. Później można je było oglądać w różnych miejscach Warszawy. Oprócz działalności artystycznej Grzyb prowadzi własną firmę, zajmującą się grafiką reklamową i wydawniczą. Od wczesnej młodości z sukcesami uprawia także karate – ma czarny pas.

Artysta jest laureatem Nagrody im. Jana Cybisa za 2010 r. Jego obrazy znajdują się w zbiorach Muzeów Narodowych w Warszawie, Wrocławiu, Krakowie i Poznaniu oraz w Muzeach Okręgowych w Katowicach, Bytomiu, Toruniu, Bydgoszczy i Olsztynie, a także warszawskiej Zachęcie i wielu kolekcjach prywatnych w Polsce i za granicą.

WYBRANE WYSTAWY INDYWIDUALNE:
1983 – „Itaka Itaka z Ryszardem Woźniakiem”, Pracownia Dziekanka, Warszawa
1986 – „Berliner Kindl z Ryszardem Woźniakiem”, Atelier DAAD, Berlin
1988 – „Papiery Grzyba”, Pawilon SARP, Warszawa
1989 – „Jetz lachen! Nicht warten!”, Galeria We::A::St, Berlin
1989 – „Muzyka moja jest wesoła, a słowa smutne”, Galeria Dziekanka, Warszawa
1992 – „Pora obfita w dobra wszelkiego rodzaju” Galeria Zderzak, Kraków
1994 – „Króliki Grzyba w Królikarni”, Muzeum Rzeźby im. X. Dunikowskiego, Warszawa
1994 – „Ryszard Grzyb – Ein Maler aus Polen”, Monchenhaus – Museum fur Moderne Kunst, Goslar
1994 – „Mnemosyne. Obrazy Ryszarda Grzyba”, Muzeum Górnośląskie, Bytom
1996 – „Penetracja konstruktywizmu zwierząt”, Galeria Krytyków „Pokaz”, Warszawa

WYBRANE WYSTAWY ZBIOROWE:
1981 – „Dyplom 81”, CBWA Zachęta, Warszawa
1983 – „Las, góra, a nad górą chmura”, Pracownia Dziekanka, Warszawa
1984 – „Kobieta ucieka z masłem – Gruppa”, Pracownia Dziekanka, Warszawa
1984 – „Matka Premiera – Gruppa”, Teatr Kameralny, Warszawa
1984 – „Koncepcje przestrzeni w sztuce współczesnej”, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa
1985 – „Sztuka podziwu – Gruppa”, Galeria Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa
1985 – „Kto wodzi ten promień wodzący – Gruppa”, Galeria Wieża, Warszawa
1986 – „Widzialne niewidzialne”, Pracownia Dziekanka, Warszawa
1986 – „Twoim bohaterem hołoto jest nuda przynosząca nieszczęście. – Gruppa”, Galeria Wielka, Poznań
1987 – „Avanguardia polacca. Esposizione dell’arte indipendente polacca”, Centro Direzionale Colleoni, Agrate Brianza
1987 – „Kunstlergruppen zeigen Gruppenkunstwerke. Kuda Gierman. – Gruppa”, Halle K – 18 Kassel, Kassel
1987 – „Sztuka najnowsza. Co słychać?”, Dawne Zakłady Norblina, Warszawa
1988 – „Grupa Gruppa”, Galeria na Ostrowie, Wrocław
1988 – „Gruppa. Rysunek na miejscu”, Galeria Obraz, Poznań
1988 – „Sztuka najnowsza. Bruno Schulz”, Pawilon SARP, Warszawa
1989 – „Polak, Niemiec, Rosjanin”, Dawne Zakłady Norblina, Warszawa
1989 – „Na obraz i podobieństwo”, Dawne Zakłady Norblina, Warszawa
1990 – „Konstrukcja w procesie”, Łódź
1990 – „Obrazy i rysunki”, Galeria Zderzak, Kraków
1990 – „Cóż po artyście w czasie marnym?”, Galeria Zachęta, Warszawa
1990 – „Ekspresje i ekspresjonizmy w sztuce XX wieku”, Muzeum Narodowe w Warszawie
1991 – „Szkic do Galerii Sztuki Współczesnej”, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa
1991 – „Gruppa. 6 dobrych błędów”, Galeria Dziekanka, Warszawa
1991 – „Kunst, Europa”, Bonner Kunstverein, Bonn
1992 – „Gruppa (1982-1992)”, Galeria Zachęta, Warszawa
1993 – „Un-vollkomen. Die Aktuelle Kunstszene in Polen”, Museum Bochum, Bochum
1994 – „Ars erotica”, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa
1997 – „Ryszard Grzyb, Jarosław Modzelewski, Aus dem Konigreich Malerei”, Bielefelder Kunstverein im Museum Waldhof, Bielefeld