Jan Dobkowski

Zwany mistrzem linii, z których komponuje swoje obrazy i rysunki. Zajmował się także akcjami plenerowymi i ulicznymi, graffiti oraz filmem. Zasłynął pod koniec lat 60. XX w. cyklem czerwono-zielonym – pierwszą pracę z tej serii kupiło Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku do jednej z najbardziej prestiżowych kolekcji sztuki na świecie.

Absolwent Państwowego Liceum Plastycznego w Warszawie. W latach 1962-1968 studiował malarstwo w warszawskiej ASP w pracowniach prof. Juliusza Studnickiego i prof. Jana Cybisa. Jeszcze w trakcie studiów (w 1967 r.) „Dobson” – bo taki miał pseudonim – wraz z „Jurrym” (Jerzym Zielińskim) założył grupę Neo-Neo-Neo. Ich założenia opierały się na przeciwstawieniu się panującym wówczas na uczelni postimpresjonistycznym tendencjom w malarstwie. Artyści propagowali koncepcję alternatywnego malarstwa figuratywnego, skupionego na problematyce łączącej elementy hedonistyczne i krytykę polityczną.

W 1968 r. Dobkowski wziął udział w wystawie „Secesja-Secesja?” w Galerii Współczesnej w Warszawie, która wywołała wielkie ogromne w mediach i wśród krytyków. Po sukcesie jego obrazy znalazły się na prestiżowej prezentacji „Polskie malarstwo współczesne. Źródła i poszukiwania” w Paryżu. W tym samym roku jego pierwszy czerwono-zielony obraz „Podwójna Dziewczyna” kupiło Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku. Cykl dzieł czerwono-zielonych zapewnił artyście sukces i do dzisiaj uchodzi za jeden z najbardziej charakterystycznych w jego twórczości.

Czerwono-zielony okres wywodził się z natury, z poszukiwania linearnego, z tropienia płaszczyzny konturu. Chciałem coś wydrzeć naturze, choćby na zasadzie obrysu. […] To był początek mojego ja, mojego samookreślenia.
– artysta o swoim cyklu czerwono-zielonym

Podczas stypendium Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku, na które artysta wyjechał w 1972 r., jego styl malowania uległ modyfikacji. Skupiając się na abstrakcyjnych wzorach splątanych cienkich linii, stworzył cykle: „Wszechświat i ja”, „Marianna”, „Erotikon”.

Punktem zwrotnym w życiu i Dobkowskiego były wydarzenia lat 1980-1981: śmierć rodziców, tragiczna śmierć przyjaciela Jerzego Zielińskiego i wprowadzenie stanu wojennego. Na wiele lat spowodowało to wyraźną zmianę nastroju jego prac. Malował wówczas monochromatyczne, ciemne płótna pokryte symbolicznymi znakami. Z tego okresu pochodzą cykle: „Nadzieja i mrok”, „Albo-albo”, „Stan wojenny”.

W późniejszym okresie artysta wiele podróżował po świecie, a rezultatem jego wrażeń i doświadczeń są m.in. cykle: „Genesis”, „Karnawał w Rio”, „Nokturny”, „Australijski sen”, „Himalaje” i „Uniwersum”. Prace z tego okresu są pełne metaforycznej symboliki, wyróżniają się magią przestrzeni, światła i koloru. W summie w swoim dorobku artystycznym Dobkowski stworzył aż 25 cykli malarskich i 10 rysunkowych. Ich elementem spajającym jest konsekwentnie linia.

Linia. Z niej to buduję przedmioty, przestrzeń. Jestem szczęśliwy, bo jakby na nowo tworzę świat. (…) Natura związała się z linearnością, jej początkiem jest zawsze linia. Linia stanowi ślad mojego myślenia.
– Jan Dobkowski

Za swoją twórczość był wielokrotnie nagradzany. W 1970 r. otrzymał nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za upowszechnianie twórczości plastycznej oraz zdobył złoty medal na sympozjum Złotego Grona w Zielonej Górze. Rok później dostał Nagrodę Krytyków im. C. K. Norwida, a w 1994 r. prestiżową Nagrodę im. Jana Cybisa za całokształt twórczości.

Prace Dobkowskiego były prezentowane na ponad 170 wystawach indywidualnych w Polsce i za granicą oraz w ponad 200 prezentacjach zbiorowych. Jego dzieła znajdują się w zbiorach m.in.: Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Narodowego w Poznaniu oraz Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku i w wielu kolekcjach prywatnych m.in. w Polsce, Szwecji, Danii, USA, Szwajcarii i Francji.