Mirosław Bałka

Jest zaliczany do najwybitniejszych na świecie współczesnych rzeźbiarzy. Zajmuje się również rysunkiem i filmem eksperymentalnym.

Ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie od 2011 r. prowadzi Pracownię Działań Przestrzennych na Wydziale Sztuki Mediów. Otrzymał Stypendium Miesa van der Rohe przyznawane przez Kunstmuseen w Krefeld. Jest członkiem Akademie der Künste w Berlinie.

Już jego praca dyplomowa „Pamiątka Pierwszej Komunii” (1985 r.) wzbudziła duże zainteresowanie świata artystycznego – obecnie można ją oglądać w stałej kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi. To wykonana z barwionego cementu figura chłopca w komunijnym garniturze stojącego przy niewielkim stoliku. Do betonowej marynarki artysta przymocował czerwone serduszko – poduszeczkę krawiecką do szpilek, a w blat stolika wmurował fotografię dziecka. Prezentację pracy dyplomowej Bałka zaplanował w najdrobniejszych szczegółach: na obronę zaprosił profesorów do opuszczonego domu, do którego mieli dojechać wynajętym autokarem, a później jeszcze dojść kilometr piechotą. Po drodze artysta minął ich na dziecięcym rowerku przebrany w komunijny strój, a przy wejściu do domu wręczył profesorom po jednej szpilce, którą każdy miał wbić w przygotowaną poduszeczkę-serce.

W drugiej połowie lat 80. XX w. Bałka dołączył do ruchu tzw. Nowej Ekspresji, tworząc metaforyczne rzeźby z betonu i juty. Pokazywał w nich człowieka i jego egzystencję poprzez dramatyczną opozycję pomiędzy tym, co duchowe, a tym, co cielesne. W latach 1986–1989 razem z Mirosławem Filonikiem i Markiem Kijewskim tworzył grupę artystyczną Świadomość Neue Bieremiennost.

W 1990 r. artysta zrezygnował z dosłownego przedstawiania figury ludzkiej na rzecz języka bardziej abstrakcyjnego. Od tego momentu konsekwentnie posługuje się najprostszymi formami i środkami wyrazu. Interesują go różne formy cielesności oraz ślady, jakie pozostawia po sobie ludzkie ciało (np. pot, mocz, sperma, łzy). Do tworzenia prostych obiektów czy instalacji często wykorzystuje wymiary własnego ciała, które spełniają rolę swego rodzaju wzorca. To nadaje jego pracom walor silnie osobisty. Wyjątkowe miejsce w jego twórczości zajmuje także dom rodzinny w Otwocku, w którym artysta wychował się, a potem urządził swoją pracownię. Jest on dla niego na tyle istotny, że odtworzył jego bryłę w skali 1:1 na swojej indywidualnej wystawie w warszawskiej Zachęcie w 2001 r.

Bałka wielką wagę przywiązuje do materiałów, z jakich tworzy swoje prace. Wykorzystywał do tego m.in. lastryko, mydło, popiół, sól, włosy, filc, stare deski i zardzewiałe pręty. W kontekście opowieści o człowieku nabierają one nowych znaczeń. Artysta chętnie stosuje także materiały posiadające własną historię, które często pochodzą z jego otoczenia. W wielu realizacjach budował swoje prace z ciepła i zapachu. Na Biennale w Wenecji w 1993 r., na którym reprezentował Polskę, zrealizował m.in. „Korytarz mydlany” i lastrykowe płyty podgrzane do temperatury ludzkiego ciała. Stałą temperaturę 37°C ma też pomnik w Sztokholmie upamiętniający ofiary katastrofy promu Estonia, który artysta zrealizował w 1998 r. po zwycięstwie w międzynarodowym konkursie.

Bałka brał udział w ważnych wystawach międzynarodowych – poza Biennale w Wenecji w 1993 r., na którym reprezentował Polskę, jego prace pojawiły się także w innych edycjach tego prestiżowego wydarzenia w latach: 1990, 2003, 2005 i 2013. Ponadto jego twórczość prezentowano też na documenta 9 w Kassel (1992), Biennale w Sydney (1992, 2006), The Carnegie International w Pittsburghu (1995), Biennale w São Paulo (1998), Biennale w Liverpoolu (1999) oraz Biennale w Santa Fe (2006).

Rzeźbiarz jest autorem wielu pomników i realizacji przestrzennych, m.in. AUSCHWITZWIELICZKA w Krakowie (2010) oraz HEAL w University of California w San Francisco (2009). W 2015 r. stworzył scenografię do opery Pawła Mykietyna „Czarodziejska góra”, a w 2012 r. ukazał się zapis jego rozmów z filozofem Zygmuntem Baumanem.

Prace Bałki znajdują się w najważniejszych kolekcjach muzealnych na świecie, w tym w: Tate Modern (Londyn), Van Abbemuseum (Eindhoven), MOCA (Los Angeles), SFMOMA (San Francisco), MOMA (Nowy Jork), Hirshhorn Museum (Waszyngton), The Art Institute of Chicago, The Carnegie Museum of Art (Pittsburgh), Museu Serralves (Porto), Moderna Museet (Sztokholm), The National Museum of Art (Osaka), The Israel Museum (Jerozolima), Tel Aviv Museum of Art. W Polsce jego dzieła mają w swoich zbiorach m.in.: Muzeum Sztuki w Łodzi, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki w Warszawie, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Muzeum Narodowe we Wrocławiu oraz MOCAK w Krakowie. Ta ostatnia instytucja otrzymała rzeźbę Bałki od PKO Banku Polskiego, który wcześniej zakupił ją do swojej kolekcji.

WYBRANE WYSTAWY:
2019 – „Sweets of Sin”, MAN_Museo d’Arte Provincia di Nuoro, Nuoro
2019 – „Wasserzeichen. Drawings for the Harbour for Culture”, Trieste Contemporanea, Triest
2019 –”Random Access Memory”, White Cube, Londyn
2018 – „1/1/1/1/1”, Op enheim, Wrocław
2018 – „Der Aufbruch”, Dvir Gallery, Bruksela
2017 – „Der Nachthauseweg”, House of Art České Budějovice, Czeskie Budziejowice
2017 – „[(.;,:?!–…)]”, Muzeum Śląskie, Katowice
2017 – „Kein Name”, Muzeum Narodowe im. Andrzeja Szeptyckiego, Lwów
2017 –”DIE SPUREN”, Museum Morsbroich, Leverkusen
2017 –”Ein Auge, offen”, Galerie Nordenhake, Berlin
2017 – „yromem”, Lake District Holocaust Project, Windermere
2017 –”In Bezug auf die Zeit”, Galleria Raffaella Cortese, Mediolan
2017 – „CROSSOVER/S”, Pirelli HangarBicocca, Mediolan
2016 – „Emplacement”, British School, Rzym
2016 – „gatunki przestrzeni”, Bałtycka Galeria Sztuki Współczesnej, Ustka
2016 – „Transit”, Galeria Juana de Aizpuru, Madryt
2015– ”Nerw. Konstrukcja”, Muzeum Sztuki MS1, Łódź
2015 – ”RMMBRNC”, Dvir Gallery, Tel Aviv
2014 – „DIE TRAUMDEUTUNG 25,31m AMSL”, White Cube Mason’s Yard, Londyn
2014 – „DIE TRAUMDEUTUNG 75,32m AMSL”, Freud Museum, Londyn
2014 – ”Fragment”, Galeria Labirynt, Lublin
2014 – ”LUFTZUG” Galeria Foksal
2013 – „Pamięć. Rejestry i terytoria”, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków
2013 – „fragment”, Centre for Contemporary Art / Vinzavod, Moskwa
2013 – „Touch me / Find me”, Studio K, Museum of Contemporary Art Kiasma, Helsinki
2013 – „Nachtgesichten”, WRO Art Center, Wrocław
2013 – „Signaalit / Signals”, IHME Contemporary Art Festival, Helsinki
2013 – „The Order of Things”, Gladstone Gallery, Nowy Jork
2012 – „bes-sennosh-ch”, Galeria Labirynt, Lublin
2011–  „fragment”, Akademie der Künste, Berlin
2011 – „Heaven” (Nuit Blanche), Musée d’art et d’histoire du Judaïsme, Paryż
2011 – „Marges”, FRAC Centre, Orléans
2011 – „Wege zur Behandlung von Schmerzen”, Europejski Kongres Kultury, Pawilon Czterech Kopuł, Wrocław
2011 – „Arbeitsplatz”, Salon Akademii, Akademia Sztuk Pięknych, Warszawa
2011 – „Nonetheless”, Galerie Nordenhake, Berlin
2011 – „Between Honey and Ashes”, The Douglas Hyde Gallery, Dublin
2011 – „fragment”, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa
2010 – „Rekonstruktion + Lichtkeile”, Dvir Gallery, Tel Aviv / Jaffa
2010 – „Ctrl”, Monasterio San Domingo de Silos / Museo Reina Sofia, Madryt
2010 – „Wir Sehen Dich”, Kunsthalle, Karlsruhe
2010 – „Ausloschung”, Dvir Gallery, Tel Aviv
2009 – „Nothere”, White Cube, Londyn
2009 – „Gravity”, University Gallery, University of Massachusetts, Amherst, Gladstone Gallery, Nowy Jork
2009 – „How It Is”, Turbine Hall, Tate Modern, Londyn
2008 – „La Salida”, Galeria Juana de Aizpuru, Madryt
2008 – „Entering Paradise”, National Galleries of Scotland, Edynburg
2008 – „Mirosław Bałka”, White Cube, Londyn
2008 – „Mirosław Bałka”, WRO Art Center, Wrocław
2007 – „Mirosław Bałka”, Museum of Contemporary Art, Rijeka
2007 – „Schmerzstillend”, Raffaella Cortese, Mediolan
2007 – „Tristes tropiques”, Irish Museum of Modern Art, Dublin
2006 – „Force of Light”, K21, Düsseldorf
2005 – „Kein Warum”, Galerie Naurdenhake, Berlin
2005 – „Hipnoza”, Galeria Arsenał, Białystok
2004 – „Su Seguro Servidor”, Galeria Juana de Aizpuru, Madryt
2004 – „Neither”, Gladstone Gallery, Nowy Jork
2004 – „Bon voyage”, Musée d’Art Moderne et Contemporain, Strasburg
2003 – „Winterreise”, Galeria Starmach, Kraków
2003 – „Lebensraum”, Fundacja Galerii Foksal, Warszawa
2003 – „Karma”, White Cube, Londyn
2003 – „Still”, Anthony Meier Fine Arts, San Francisco
2003 – „Element die Exaktheit”, Galleria Raffaella Cortese, Mediolan
2002 – „Nachtruhe”, Galerie Nordenhake, Berlin
2001– „Around 21 stopni 15’00”E 52 stopni 09’17”N +Go-Go” (1985-2001), Zachęta, Warszawa
2001 – „swept, swept, swept”, Barbara Gladstone Gallery, Nowy Jork
2000 – „Quit”, White Cube, Londyn
2000 – „Between Meals”, The National Museum of Art, Osaka
1999 – „Sza”, Galeria Foksal, Warszawa
1994 – „Rampa”, Muzeum Sztuki, Łódź
1992 – „36,6”, The Renaissance Society at The Universiry of Chicago, Chicago
1991– „Stichting De Apple”, Amsterdam
1991 – „April/My body cannot do everything I ask for”, Galeria Foksal, Warszawa
1990 – „Good God”, Galeria Dziekanka, Warszawa; Galeria Nordenhake, Sztokholm
1986 – „Wilki niewilki”, TPSP, Warszawa
1985 – „Pamiątka Pierwszej Komunii Świętej”, Żuków (dyplom)