Barbara Falender

ur. 1947 r., Wrocław Zobacz dzieła Artysty →

Tworzy rzeźby w kamieniu i brązie, często łącząc ze sobą różne materiały lub gatunki marmuru. W latach 70. XX w. rozpoczęła eksperymenty z zastosowaniem tworzyw sztucznych, od lat 80. używa również porcelany.

Ukończyła Wydział Rzeźby warszawskiej ASP w pracowni prof. Jerzego Jarnuszkiewicza (w 1972 r.). Jej pracą dyplomową była grupa rzeźbiarska „Portret wybranej zbiorowości. Ludzie z Krakowskiego Przedmieścia”. Przed przystąpieniem do pracy artystka wykonała fotograficzne studia ludzi spotkanych na ulicy, przyjaciół i modeli. Sama praca – dziewięć gipsowych figur ustawionych na drewnianym podwyższeniu oraz ich leżące (martwe) odpowiedniki pod nim – stanowiła echo wydarzeń Marca’68. Ubrane postaci miały ciała pomalowane na czarno.

W latach 70. XX w. twórczość artystki zdominowały rzeźby o tematyce erotycznej. „Poduszki erotyczne” (z 1973 r.) były efektem jej badań nad zastosowaniem epoksydu w rzeźbie. Przedstawiały ślady ciał pozostawione w miękkiej pościeli. W tym okresie powstały również uzupełniające się rzeźby „On” i „Ona” (1973/1974), także wykonane z epoksydu. Były to torsy, które artystka przekształciła w waginę oraz fallus. Podobny charakter miały też pierwsze próby rzeźbiarskie w kamieniu (np. „Muszla” z lat 1973-1974).

W 1976 r. artystka przebywała we włoskiej Carrarze, słynnej od antyku z pokładów białego marmuru. Tam powstały marmurowe wersje „Poduszek erotycznych” oraz rzeźby, w których rzeźbiarka zaczęła łączyć różne rodzaje kamienia. Ciała kobiety, zredukowane do dolnych partii, uzupełniała erotycznymi formami. To łączenie różnorodnych materiałów okaże się później jedną z charakterystycznych cech jej twórczości.

W drugiej połowie lat 70. marmurowe rzeźby zaczęła uzupełniać elementami odlewanymi w brązie i stali. Użycie kamienia i metalu nigdy nie było przypadkowe, a artystka umiejętnie wykorzystywała różnice fakturowe i właściwości obu materiałów.

Pod koniec lat 80. artystka włączyła do swojej twórczości nowe, tym razem kruche materiały – porcelit i porcelanę. Tworzyła z nich postacie ukazujące się spod porwanych zwojów cienkiego tworzywa. Z kolei w 1995 r. na bazaltowych kolumnach rzeźbiarka ustawiła klasyczne popiersia z porcelany, oparte na Wenus Medycejskiej, jednak o twarzy współczesnej kobiety. Nie były to jednak rzeźby idealne, gdyż artystka okaleczyła je cięciami („Kolumny” z 1995 r.). Ten gest jest uznawany za symboliczny zwrot w jej postawie.

Odbicie doskonałości ludzkiego ciała w sztuce jeszcze do niedawna wywoływało mój podziw, było dla mnie artystycznym drogowskazem. I nagle coś się zmieniło. W świecie, w którym wyrzucono na śmietnik dawne kanony piękna, moje staranie o ich zachowanie wydały mi się bez sensu
– Barbara Falender

Artystka wprowadziła do swoich rzeźb elementy geometrycz¬ne wykonywane przy użyciu piły mechanicznej. Zaczęła traktować materiał brutalnie, pozostawiając ostre ślady cięcia i żłobkowania piły. Od tej pory twórczość Falender podążą dwiema równoległymi drogami: form geometrycznych oraz fascynacji ludzkim ciałem.

Prace Barbary Falender znajdują się w licznych kolekcjach prywatnych i zbiorach muzealnych, m.in. Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku oraz Muzeach Narodowych w Warszawie, Krakowie, Poznaniu i Szczecinie.

WYBRANE WYSTAWY INDYWIDUALNE:
1975 – Galeria Atheneum, Kopenhaga
1976 – Galeria Sztuki Współczesnej, Warszawa
1979 – Galeria Krytyków, Warszawa
1981 – Galeria BWA Arsenał, Poznań
1987 – Galeria Centrum Sztuki STUDIO, Warszawa
1988 – Galeria PN, Warszawa
1990 – Instytut Kultury Polskiej, Paryż
1994 – Galeria Art & Design, Warszawa
1995 – Galeria Kordegarda, Warszawa
1995 – BWA i Galeria Pod Altantami, Wrocław
1996 – Galeria Scena Plastyczna KUL, Lublin
1997 – Muzeum Warmii i Mazur – Galeria Zamek, Reszel
1997 – Galeria Awangarda, Wrocław
1998 – Fundacja Kościuszkowska, Nowy Jork
1999 – Muzeum Przyrodnicze Wolińskiego Parku Narodowego, Międzyzdroje
2000 – Brązy, Fundacja Renesans, Łazienki Królewskie, Warszawa
2000 – Kolumny, Galeria A. Laski, Świątynia Diany w Łazienkach Królewskich, Warszawa
2004 – Barbara Falender – Rysunek New York’98,
2004 – Gabinet Rycin BUW, Warszawa
2004 – Jajo Nadziei II, Galeria Cankova, Łódź
2006 – Barbara Falender, Muzeum Warmii i Mazur, Galeria Zamek, Reszel
2007-2008 – Barbara Falender. Rzeźba, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku
2009-2010 – „Falender. Łoże Penelopy z widokiem na morze”, Galeria Krytyków POKAZ, Warszawa

MIĘDZYNARODOWE SYMPOZJA RZEŹBIARSKIE:
1972 – Marly-le-Roi, Francja
1979 – Villany, Węgry
1985 – Fanano, Włochy
1991 – Digne Les Bains, Francja
1999-2000 – Ben Amira, Mauretania
2000 – Guilin Yuzi Paradise, Chiny;
2001 – Vel’ky Šariš, Słowacja
2003 – Bitburg, Niemcy
2005 – Vellano, Włochy
2005 – Sedliste, Czechy
2005 – Montauban, Francja
2008 – Castelvecchio, Toskania, Włochy
2008 – Rehovot, Israel
2009 – Villa Biener, Cipressa, Imperia, Włochy
2009 – Castelvecchio, Toskania, Włochy
2009 – Colle dei Venti, Agrigento, Sycylia, Włochy